۴-۳- برآورد الگو

پس از تدوین نظری الگو برای تبیین پدیده مورد پژوهش و اندازه گیری متغیرهای پنهان تعریف شده، لازم است تا به بحث برآورد الگو و تحلیل شاخص های کلی و جزئی الگو پرداخت، تا مشخص شود که آیا داده های تجربی در مجموع حمایت کننده الگو نظری تدوین شده هستند یا خیر. وجود اجزای متعدد در الگوی تدوین شده، پژوهشگران را به این قسمت سوق داد که قبل از آنکه الگوهای تدوین شده در همان گام اول مورد برآورد و آزمون قرار گیرند در ابتدا الگوهای اندازه گیری حاضر در الگوها برآورد و آزمون شوند. میتوان گفت بررسی روابط ساختاری بین متغیرهای پنهان هنگامی منطقیتر و بامعناتر تفسیر می شود که اندازه گیری سازههای پنهان با توجه به معیارهای علمی قابل قبول باشند. وجود شاخص های برازش کلی ضعیف برای هر یک از الگوهای اندازه گیری به معنای آن است که ورود آن الگو اندازه گیری به الگو معادله ساختاری می تواند پژوهشگر را در تحلیل روابط ساختاری بین متغیرهای پنهان با اشتباه مواجه شود(قاسمی، ۱۳۸۹). به عبارتی دیگر مهمترین مرحله در تجزیه و تحلیل آماری SEM ارزیابی برازش الگو به داده ها است. پیش از انجام هرگونه روابط علّی میان سازهها، لازم است برازش الگو به داده ها تایید گردد. قبل از انجام اینکار به آزمون نرمال بودن جامعه آماری میپردازیم.

۴-۳-۱- آزمون کولموگوروف – اسمیرنوف

با بهره گرفتن از آزمون کولموگوروف – اسمیرنوف می توان توزیع (نرمال، یکنواخت، پواسون و نمایی) داده های یک متغیر کمّی را مورد بررسی قرار داد. در پژوهش حاضر از این آزمون جهت بررسی نرمال بودن سؤالات پرسشنامه استفاده شده است تا در صورت برقرار بودن این شرط بتوان از آزمونهای آماری پارامتریک و همچنین از روش حداکثر درست نمایی در معادلات ساختاری استفاده نمود. نتایج این آزمون در جدول ۴- ۶آمده است.
جدول ۴-۶: نتایج آزمون کولموگوروف – اسمیرنوف در نمونه

تعداد داده ها

میانگین

انحراف معیار

سطح معناداری(sig)

نتیجه آزمون

۲۸۰

۸۶/۳

۵۸/۰

۱۹/۰

تأیید H₀

با توجه به اینکه سطح معناداری آزمون بالاتر از ۰۵/۰ می باشد، ادعای نرمال بودن سوالات پرسشنامه پذیرفته شده و می توان از آزمون های پارامتریک و از روش ML در مدل سازی معادلات ساختاری استفاده کرد.

۴-۳-۲- برآورد و آزمون الگوهای اندازه گیری (الگوهای عاملی تاییدی)

جهت مشخص کردن اینکه شاخص ها تا چه اندازه برای الگوهای اندازه گیری قابل قبول میباشند ابتدا باید تمام الگوهای اندازه گیری را جداگانه مورد تحلیل قرار گیرد. بر مبنای اتخاذ چنین روشی ابتدا شش الگو اندازه گیری که مربوط به متغیرها میباشند، بطور مجزا مورد آزمون قرار میگیرند. شاخص های کلی برازش الگو برای الگوهای اندازه گیری (تحلیل عاملی تاییدی) در جدول ۴-۷ ارائه شده است.
جدول ۴-۷: شاخص های کلی برازش الگوهای اندازه گیری